Analiza glebowego banku nasion do prognozy spontanicznego rozwoju roślinności na obszarach poflotacyjnych naturalnej sukcesji wtórnej

Widok

Metadane zasobu

Tytuł	Analiza glebowego banku nasion do prognozy spontanicznego rozwoju roślinności na obszarach poflotacyjnych naturalnej sukcesji wtórnej
Osoby	Autorzy: Magdalena Szymura Partner: Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
Opis	Rekultywacja jest to przywracanie wartości użytkowych i przyrodniczych terenom zniszczonym (zdegradowanym oraz zdewastowanym) przez działalność człowieka. Jest to proces długotrwały i kosztowny. Z tego powodu istotna jest możliwość zastosowania metod pozwalających na przewidywanie kierunku sukcesji spontanicznej na terenach zdegradowanych. Wiedza ta jest przydatna w planowaniu zabiegów rekultywacyjnych. Jedną z metod, pozwalającą na przewidywanie kierunku sukcesji, jest analiza glebowego banku nasion, która ma na celu określenie roli zdeponowanych w glebie nasion w kształtowaniu się składu gatunkowego na terenach zdegradowanych. Analizę glebowego banku nasion można przeprowadzić metodą pośrednią, czyli obserwacji pojawiających się siewek. W tym celu na badanym terenie losowo wybiera się powierzchnie, w których za pomocą laski glebowej pobiera się próby gleby (najczęściej z trzech głębokości). Każda próba musi być przesiana przez sito w celu usunięcia kamieni, korzeni i części wegetatywnych roślin. Następnie próby umieszczane są w pomieszczeniu z optymalnymi warunkami świetlnymi i wilgotnościowymi. Po około 4 tygodniach od założenia eksperymentu rozpoczyna się identyfikację, liczenie oraz usuwanie wschodzących siewek. Następnie czynność tę powtarza się raz na 2-3 tygodnie. Na podstawie uzyskanych danych dokonuje się przeliczenia ilości nasion na 1 m kwadratowy. W celu porównania składu florystycznego roślinności rzeczywistej i glebowego banku nasion w miejscach poboru prób glebowych można wykonać zdjęcia fitosocjologiczne. Jako dodatkowe przydatne informacje można określić udział grup geograficzno-historycznych, form życiowych, strategie ekologiczne, wskaźnik różnorodności Shannona-Wienera oraz wskaźnik równocenności. W celu określenia podobieństwa pomiędzy roślinnością a glebowym bankiem nasion można zastosować wskaźnik Sørensena. Dwoma głównymi grupami roślin, które mają znaczenie w procesie spontanicznej sukcesji są gatunki pionierskie oraz gatunki inwazyjne. Nasiona gatunków pionierskich, odpornych na zaburzenia (o strategii R), odnalezione w glebie stanowią informację, że w przyszłości na danym obszarze prawdopodobnie pojawią się gatunki, które pełnią rolę w stabilizacji brzegów zbiorników poeksploatacyjnych oraz nadkładów wydobytego materiału. Inwazja gatunków obcych geograficznie uważana jest za jedno z najważniejszych zagrożeń dla różnorodności biologicznej, zaraz po utracie naturalnych siedlisk. Gatunki inwazyjne są jednym z głównych czynników zagrażających rodzimym gatunkom oraz ekosystemom naturalnym i półnaturalnym. Ich obecność nie tylko oznacza spadek różnorodności biologicznej roślin naczyniowych, ale także może zagrażać zdrowiu i życiu człowieka (np. w przypadku barszczu Sosnowskiego – Heracleum sosnowskyi Manden. i b. Mantegazziego – Heracleum mantegazzianum Sommier et Levier oraz ambrozji bylicolostnej - Ambrosia artemisiifolia L.), powodować straty ekonomiczne (np. rdestowce – r. pośredni Reynoutria x bohemica Chrtek et Chrtkova, r. japoński R. japonica Houtt. (fot. 1), r. sachaliński R. sachalinensis (F.Schmidt) Nakai). Inwazyjne gatunki roślin powodują także spadek liczebności i zróżnicowania dziko występujących zapylaczy, a także wpływają na relacje pomiędzy dzikimi zapylaczami a miejscową florą. Inwazja gatunków obcego pochodzenia blokuje także proces spontanicznej sukcesji na terenach leśnych i na porzuconych polach. Gatunki inwazyjne wpływają również na cykle biogeochemiczne i produkcję pierwotną zasiedlanych (np. nawłocie – n. kanadyjska Solidago canadensis L. (fot. 2-4), n. późna S. gigantea Aiton (Fot. 5) i nawłoć wąskolistna Euthamia graminifolia (L.) Nutt.) (fot. 6). Z tego powodu obecność gatunków inwazyjnych w glebowym banku nasion stanowi informacje o konieczności podjęcia czynnej rekultywacji, w celu usunięcia zagrożenia, jakie stanowią gatunki inwazyjne Literatura: Bossuyt B., Honnay O. 2008. Can the seed bank be used for ecological restoration? An overview of seed bank characteristics in European communities. Journal of Vegetation Science, 19: 875-884. Dajdok Z. Pawlaczyk P. (red.). 2009. Inwazyjne gatunki roślin ekosystemów mokradłowych Polski. Wyd. Klubu przyrodników. Świebodzin. Grime, J. Philip. 1979. Plant strategies and vegetation processes. Chichester, UK: John Wiley. Hendrychová M. 2008. Reclamation success in post-mining landscapes in the Czech Republic: A review of pedological and biological studies. Journal of Landscape Studies 1: 63 – 78. Czarniecka M., Łojko R., Meserszmit M., Raduła M., Solak S., Swacha G., Sochacka W., Świerszcz S., Tylkowska M., Wypchło M. 2014. Rola sukcesji i glebowego banku nasion w procesie rekultywacji i kształtowaniu się bioróżnorodności terenów pokopalnianych. https://www.quarrylifeaward.pl/sites/default/files/media/qla_2014_bank_nasion_-uwr.pdf. (Polski) Uwagi: 37. Analiza glebowego banku nasion do prognozy spontanicznego rozwoju roślinności na obszarach poflotacyjnych podlegających naturalnej sukcesji wtórnej
Słowa kluczowe	"tereny zdegradowane"@pl, "Sukcesja roślin"@pl, "Bank nasion w glebie"@pl
Klasyfikacja	Typ zasobu: inny dokument Dyscyplina naukowa: dziedzina nauk biologicznych / ochrona środowiska (2011) Grupa docelowa: studenci, ogół społeczeństwa Szkodliwe treści: Nie
Charakterystyka	Miejsce powstania: Wrocław Czas powstania: 2018 Język zasobu: Polski
Licencja	CC BY-SA 4.0
Informacje techniczne	Deponujący: Marta Sabatowska Data udostępnienia: 14-09-2018
Kolekcje	Kolekcja Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu

Cytowanie

Skopiowano

Magdalena Szymura. Analiza glebowego banku nasion do prognozy spontanicznego rozwoju roślinności na obszarach poflotacyjnych naturalnej sukcesji wtórnej. [inny dokument] Dostępny w Atlasie Zasobów Otwartej Nauki, . Licencja: CC BY-SA 4.0, https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/legalcode.pl. Data dostępu: DD.MM.RRRR.

Podobne zasoby

Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej we Wrocławiu Nr 283. Melioracja XLII

Stanisław Kostrzewa, Maciej Szymański, Anna Pływaczyk, Krzysztof Kamionka, Krzysztof Nyc, Józef Sasik, Romuald Żmuda, Donat Dejas, Elżbieta Bondar-Nowakowska, Elżbieta Chylińska, Kazimierz Chmura, Lech Nowak, Mieczysław Trybała, Stanisław Rojek, Stanisław Hus, Jan Kutera, Krzysztof Pulikowski, Józef Makowiecki, Andrzej Tukiendorf, Andrzej Reinhard, Stanisław Bieszczad, Paweł Szyszkowski, Hanna Houszka, Hanna Marszałek, Włodzimierz Białas, Zuzanna Borcz, Tomasz Malczyk, Jerzy Potyrała, Szymon Kamionka, Andrzej Żyromski, Irena Niedźwiecka-Filipiak, czasopismo, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, dziedzina nauk rolniczych / ochrona i kształtowanie środowiska (2011)